Giełda papierów wartościowch (GPW) – najważniejsza, absolutnie priorytetowa instytucja wolnego rynku, bo bez „spotkania handlowego zorganizowanego w ustalonym miejscu i czasie, na którym sprzedawane są ściśle określone towary (np. papiery wartościowe) po cenach ogłaszanych w codziennych notowaniach” wolny rynek po prostu nie istnieje. W czasach PRL opowiadano sobie, że gdyby pewnego dnia komunizm, jak chciał Lenin, opanował już cały świat, to i tak trzeba byłoby zostawić jeden kraj, aby wiedzieć, ile tak naprawdę kosztuje określony towar. Powiedzenie prawdziwe, pod warunkiem, że w tym kraju działałaby giełda. Giełda papierów wartościowych umożliwia handel (
inwestowanie) papierami wartościowymi po cenach ustalanych przez zasady popytu oraz podaży.
Giełda papierów wartościowych – historia
Zwykło się uważać, że giełda powstała w XVI wieku, ale to nieprawda – już znacznie wcześniej tę rolę pełniły targowiska. Za najstarszą giełdę uważa się belgijską, zbudowaną w 1531 roku w Antwerpii, której budynek zdobił łaciński napis
In usum negotiatorum cujuscunque nationis ac linguae („Dla ludzi handlu wszystkich narodów i języków”). Pierwsza giełda papierów wartościowych powstała jednak ponad 70 lat później, w Holandii, gdy Holenderska Kompania Wschodnioindyjska – instytucja powołana dla importu towarów z Indii – wyemitowała pierwsze na świecie akcję.
W 2018 roku największą giełdą na świecie, z miesięcznym obrotem w wysokości ponad 1500 miliardów dolarów miesięcznie, był New York Stock Exchange (NYSE). Na drugim miejscu uplasował się Shanghai Stock Exchange (ponad 1200 miliardów obrotów), a na trzecim amerykański Nasdaq (blisko 1200 miliardów dolarów miesięcznego obrotu.
Określenia związane z giełdą papierów wartościowych: